دوران بارداری برای مادران با تغییرات مختلف جسمی و روحی همراه است. برخی از مادران روزهای سخت همراه با تغییرات زیاد و دردهای شدید را تجربه کرده و عده‌ای دیگر معمولا روزگار بهتری دارند. با این حال این دوران با تمام لحظات خوب و بد باید به بهترین شکل ممکن سپری شود تا سلامت مادر و جنین حفظ گردد. به همین منظور لازم است که مادران به یکسری از بایدها و نبایدها توجه کرده تا در معرض آسیب قرار نگیرند. توجه داشته باشید که این نکات مربوط به تمام دوران بارداری است و از زمانی که متوجه بارداری خود شدید تا هنگام زایمان باید به آن‌ها توجه کنید. در ادامه به بیان بایدها و نبایدهای دوران بارداری خواهیم پرداخت پس همراه ما باشید.

در برنامه غذایی روزانه خود میتوانید مواد غذایی زیر را بگنجانید :

• پروتئین های بدون چربی

• چربی های سالم

• میزان بسیار زیاد از میوه ها و سبزیجات

• آب

ما برای شما در این رژیم غذایی صبحانه ناهار و شام را پوشش داده‌ایم!

ماهی سالمون یا قزل‌آلا

این ماده غذایی بهترین منبع DHA ، اسید چرب مفید و امگا3 است که به رشد مغزی کودک و سیستم عصبی او کمک می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد اگر در طول دوران حاملگی زیاد ماهی بخورید، می‌توانید قدرت مغزی نوزادتان را افزایش دهید. با این که میزان جیوه سمی موجود در ماهی سالمون بسیار ناچیز و کم است، مصرف مقدار کم آن به طور روزانه می‌تواند تبدیل به خطر شود، بنابراین حداکثر میزان مصرف آن در هفته به صورت پخته حدود 400 گرم یا 12 اونس است. یعنی یک یا دو بار در هفته.

تخم‌مرغ

مقدار ذخیره کولین، نوعی از ویتامین B که رشد مغزی و ذهنی جنین را افزایش می‌دهد، در طول دوران بارداری کاهش پیدا می‌کند. از این‌رو دریافت مقدار کافی از این ماده بسیار حائز اهمیت است. خوشبختانه نیمرو یکی از دسترس‌ترین مواد خوراکی است که بسیار آسان آماده می‌شود و نیز مهم‌ترین منبع کولین است.

تخم‌مرغ را کامل استفاده کنید نه اینکه فقط سفیده آن را بپزید که تنها 4 گرم پروتئین دارد زیرا کولین در زرده تخم‌مرغ قرار دارد. همچنین آن را به صورت متعادل مصرف کنید. برای نمونه، روزی یک عدد تخم‌مرغ آبپز یا املتی که با 3عدد سفیده و یک عدد زرده درست شده بخورید.

ماست

این محصول لبنی خامه‌ای، منبعی عالی از زینک، ماده معدنی مفید برای رشد و ترمیم بافت‌هاست. زینک به ساخت بلوک‌های دیاگرام ژنتیکی که DNA نام دارد، کمک می‌کند. ماست غنی از کلسیم است که به رشد استخوان‌های جنین و استحکام او کمک ‌می‌کند. همچنین حاوی باکتری‌های پروبیوتیک خوب برای تسریع عمل هضم و افزایش ایمنی است. حتما به موارد ذکر شده روی برچسب آن که بیانگر «کشت زنده میکروب فعال» برای فواید بیشتر است، توجه کنید.

مرکبات

اگر در زمان بارداری سرما خوردید یا دچار آنفلوآنزا شدید، پنج‌برابر بیشتر در معرض عوارض جدی‌ای چون سینه پهلو و ذات‌الریه یا برونشیت قرار می‌گیرید. مرکبات منبعی ایده‌آل از ویتامین C هستند که ایمنی بدن را افزایش می‌دهند و مانع از گسترش بیماری می​شوند.

پنیر

پروتئین پایه‌گذار رشد نوزاد است و سلول‌های شما را همینطور که بدنتان درحال تغییر است، بازسازی می‌کند. در طول دوران بارداری، پروتئین مصرفی روزانه شما باید از 46 گرم به 71 گرم برسد. پنیر سفید منبع عالی و سریع این ماده غذایی است و مقداری کلسیم اضافی نیز دارد.

سیر

با اینکه این ماده غذایی دهان را بدبو می‌کند اما ارزش غذایی بالا و فواید بسیاری دارد. سیر خطر ابتلا به بیماری پره اکلامپسیا (بیماری جدی که با فشارخون بالا در دوران بارداری شناخته می‌شود) را از بین می‌برد. حدود یک چهارم از خانم‌هایی که در دوران بارداری فشارخون دارند، دچار پره اکلامپسیا می‌شوند و آنهایی که این بیماری را از قبل داشته‌اند، بیش از دوبرابر در آینده استعداد ابتلا به بیماری‌های قلبی را دارند.

بادام

این ماده غذایی گرانبها پر از منیزیم، دارای ویتامین E و همچنین حاوی میزان مناسبی از پروتئین است. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که نوزادان مادرانی که در طول بارداری با رژیم غذایی مدیترانه‌ای تغذیه کرده‌اند، که دارای مغزها و آجیل‌هاست، ریسک کمتری در ابتلا به بیماری آسم و آلرژی‌ها دارند.

وعده‌های غذایی خود را با خوراکی‌های ساده پر کنید.

گزینه‌های بسیار خوب عبارتند از کنسرو تن ماهی، کنسرو لوبیای کم سدیم، میوه‌ها و سبزیجات یخ‌زده بدون مواد افزودنی، برنج قهوه‌ای و جوی دو سر زودپز، ترتیلای ذرت کامل، ماست بدون چربی، پنیر سفید، آجیل‌ها و روغن زیتون مخصوص سالاد. در طول دوران بارداری، حجم خون شما تا حدود 50 درصد بیشتر می‌شود و کلیه‌های شما به اندازه کافی کار نمی‌کنند.

ضعف کلیه‌ها از بین بردن آب اضافی را برای بدن مشکل می‌سازد، تا جایی که به صورت غیرقابل اجتنابی منجر به پف کردن و ورم پاها می‌شود. اما نوشیدن آب کافی می‌تواند به شما کمک کند تا ماندن آب در بدن، رساندن رطوبت و جلوگیری از یبوست برطرف شود. با نوشیدن 3/2 لیتر یا حدود 10 فنجان آب در روز می‌توانید برخی مشکلات ایجاد شده را از بین ببرید. به محض اینکه از خواب بیدار شدید و با هر وعده غذایی خود یک لیوان آب بنوشید.

حالت تهوع بارداری به «حالت تهوع صبحگاهی» معروف است؛ اما ممکن است هر لحظه اتفاق بیفتد. برای کاهش حالت تهوع در محل کار:

• از عواملی که باعث تحریک حالت تهوع می­‌شود دوری کنید: ممکن است صبحانه‌ای که قبل از بارداری هر صبح هوسش را می‌­کردید یا بوی گرم شدن غذا در مایکروویو اتاق استراحت مزاجتان را به هم بریزد. از هر چیزی که باعث می­‌شود حالت تهوع به‌شما دست دهد بپرهیزید.

• به فاصله­ زمانی کوتاه میان­‌وعده میل کنید: وقتی حالت تهوع دارید، بیسکوییت و دیگر غذاهای شیرین به دادتان می­‌رسند. یک بسته از این مواد غذایی را در محل کار نگه دارید تا به آن دسترسی راحت داشته باشید. نوشیدنی یا چای زنجبیلی هم موثر عمل می‌­کند.

قبل از مصرف هرگونه محصول بهداشتی برچسب روی آن را بخوانید تا از اخطارهای آن آگاه شوید و ببینید که چه ممنوعیت هایی برای خانم های باردار دارد.
اگر از محصولاتی مثل رنگ موهای شیمیایی در منزل استفاده می کنید ، حتما دستورالعمل های قبل از آن را رعایت کنید . درها و پنجره ها را نیز باز بگذارید . دستکش دست کنید. رنگ را در مدت زمان حداقلی روی موها قرار دهید.
برای هایلایت کردن موها باید رنگ را فقط روی ساقه ها قرار دهید ، در نتیجه ریسک آن نیز کاهش پیدا می کند . این مواد شیمیایی فقط جذب مو شود و نباید به پوست سر برخورد کند و یا وارد خون شود . می توانید از رنگ های گیاهی مثل حنا استفاده کنید که جایگزین های بسیار امنی می باشند.
بعضی از افراد در دوران بارداری واکنش های مختلفی در برابر رنگ مو دارند و ممکن است که موهایشان دیرتر رنگ بگیرد.
بعضی از خوشبوکننده ها و دئودورانت ها نیز حاوی نفتالین هستند . در معرض نفتالین بالا قرار گرفتن می تواند به سلول های خونی آسیب بزند و کم خونی را ایجاد کند . علائمی که بعد از قرار گرفتن در معرض نفتالین به وجود می آید ، شامل خستگی ، از دست دادن اشتها ، حالت تهوع، استفراغ و اسهال می باشد . این ماده برای نوزادان تازه متولد شده نیز بسیار خطرناک است.

بعضی از خانم های باردار فکر می کنند نباید دست شان را به سیاه و سفید بزنند؛ اما امروزه ثابت شده که ورزش کردن برای مادر و کودک خیلی مفید است.

در واقع، ورزش منظم باعث می شود در دوران بارداری به خیلی از مشکلات دچار نشوید؛ مشکلاتی مانند:

•  بی خوابی؛
•  درد عضلانی؛
•  افزایش وزن؛
•  مشکلات خلق و خو.

اگر تا قبل از باردار شدن عادت به ورزش منظم داشتید، آن را ادامه دهید. درباره کارهایی که باید به صورت منظم انجام دهید، به ویژه درباره فعالیت بدنی در سه ماه دوم و سوم، با پزشکتان مشورت کنید.

اگر قبل از باردار شدن ورزش نمی کردید، برای گرفتن یک برنامه روزانه ورزشی باید با پزشکتان صحبت کنید. پزشکان درباره ورزش مناسب و راحت که برای جنین مفید باشد، به شما مشاوره می دهند.

به طور کلی می‌توان گفت که احتمال کمبود وزن نوزادان تازه متولد شده‌ای که مادرانشان در دوران بارداری سیگار می‌کشیدند، زیاد است و همین مسئله نیز آنها را در معرض خطرات بسیاری در زمینه ناتوانی‌های حافظه و یادگیری قرار می‌دهد. علاوه بر این از آنجایی که اعتیاد به نیکوتین در بدن این نوزادان وجود دارد، احتمال آن که در سنین نوجوانی و جوانی به سمت کشیدن سیگار گرایش پیدا کنند نیز بسیار بالا است.

سیگار کشیدن برای مادر و نوزاد بسیار مضر است اما دود سیگار نیز میتواند تقریبا به همان اندازه بد باشد. در دود سیگار حدودد 4 هزار ماده شیمایی وجود دارد و برخی از آنها با سرطان پیوند خورده اند.

مواجهه با دود سیگار در دوران بارداری می تواند به موارد زیر منجر شود :

• سقط جنین

• زایمان زودرس

• وزن کم نوزاد هنگام تولد

• مشکلات رفتاری یا یادگیری همراه با رشد نوزاد

• سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

هرچه حاملگی پیش‌تر می‌­رود، انجام فعالیت­‌های روزمره مانند نشستن و ایستادن سخت‌­تر خواهد شد. یادتان هست که در بخش قبل به استراحت­‌های کوتاه و متناوب اشاره کردیم؟ می‌­توانید حین استراحت هر چند ساعت یک بار از جایتان حرکت کنید تا از فشار و انقباض عضلات کاسته شود و پا و دست در اثر تجمع مایعات ورم نکند. می­‌توانید روش­‌های زیر را نیز امتحان کنید:

• نشستن: استفاده از یک صندلی راحت که به­‌خوبی از کمر شما محافظت می­‌کند انتخاب مناسبی است. به­‌خصوص که با تغییر وزن و حالت بدن، باعث می­‌شود نشستن طولانی­‌مدت برایتان راحت‌­تر شود. اگر صندلی راحت ندارید، از یک بالشت یا کوسن کوچک کمک بگیرید تا کمرتان را پوشش دهد. با قرار دادن بالشت زیر پا از ورم کردن آن جلوگیری کنید.

• ایستادن: اگر مجبورید ساعت­‌های طولانی بایستید، یکی از پاهای خود را روی زیرپایی، چارپایه یا جعبه بگذارید. هر چند وقت یک بار پایتان را عوض و استراحت کنید. کفش راحتی بپوشید که قوس مناسبی داشته باشد. می‌­توانید از ساپورت و گن هم استفاده کنید.

• خم شدن و بلند کردن: حتی وقتی می­‌خواهید شیء سبکی را بلند کنید، حالت و نحوه­ قرار گرفتن درست، به آسیب ندیدن کمر کمک می­‌کند. هنگام خم شدن، از قسمت زانو خم شوید، نه از کمر. فشار را نزدیک به بدن و روی پاها بگذارید، نه روی کمر. هنگام بلند کردن بدنتان را تاب ندهید.

یکی از نکات تغذیه در دوران بارداری که باید به آن توجه شود مصرف اسیدفولیک است. اسیدفولیک یا همان فولات از نوع ویتامین‌های گروه B است که در سبزیجات با برگ سبز تیره مانند اسفناج وجود دارد.

جنین برای رشد ذهنی و تشکیل سیستم عصبی نیاز بالایی به اسید فولیک دارد. بخصوص در ۳ ماهه اول بارداری، اگر قصد باردار شدن دارید؛ سعی کنید از ۳ ماه قبل از بارداری خوردن مکمل های خاوی اسیدفولیک را در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهید. چراکه معمولاً در ۲۸ روز اول بارداری سیستم عصبی جنین شکل می‌گیرد بنابراین خوردن اسیدفولیک قبل و اوایل بارداری را جدی بگیرید.

1. مقدار غذای مادر باردار متوسط باشد تا به راحتی توسط گوارشش هضم شود.

2. از خوردن غذای زیاد در یک وعده و کلا پرخوری دوری کند.

3. پرهیز از گرسنه ماندن خانم باردار مدنظر اطبای طب سنتی بوده است.

4. از مصرف نوشیدنی‌های الکلی، قهوه و چای پرهیز شود.

5. افراط در خوردن آب برای زن باردار مضر است.

6. عدم مصرف سرکه و موادی که طبع خیلی سرد یا خیلی گرم دارند مطرح شده است؛ توصیه می‌شود ادویه‌های تند و تلخ مصرف نشود. بهتر است از زیتون خام و فلفل و دارفلفل نیز استفاده نشود.

7. مصرف گل بنفشه و خطمی در بارداری مطلقا ممنوع است.

8. از مواد قاعده آور مثل کنجد و نخود و لوبیا به میزان زیاد استفاده نشود.

9. مصرف سکنجبین ساده در طب سنتی ایرانی در بارداران توصیه شده است.

10. غذای مناسب نان پاک و سالم و سوپ کمی چرب، است، تا به‌واسطه سوپ چرب از یبوست که مشکل خانم‌های باردار زیادی است، جلوگیری شود.

11. تخم مرغ عسلی از غذاهایی است که خون خوب تولید می‌کند و مصرف آن به این افراد توصیه می‌شود.

12. میوه‌های مناسب برای خانم باردار شامل موارد زیر است:

• مویز

• به شیرین

• گلابی شیرین

• سیب ترش و شیرین

• انار ترش و شیرین

متخصصان بهداشت عمومی در مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC ) نوشتند : زنان باردار دچار تغییرات ایمنی و فیزیولوژیکی می شوند که ممکن است آنها را نسبت به عفونت های تنفسی ویروسی ، از جمله COVID-19 حساس تر کنند.

زنانی که در دوران شیوع بیماری های مشابه ، از جمله SARS و MERS باردار بودند ، آسیب پذیرتر بودند و به همین دلیل کارشناسان بهداشت عمومی از زنان باردار می خواستند هر کاری که میتوانند انجام دهند مثلا با شستن مکرر دست ها و اجتناب از  رویایی با افراد بیمار ، از بروز هرگونه عفونت جلوگیری کنند.

هنوز مشخص نیست که آیا عفونت COVID-19 می تواند به کودک متولد نشده آسیب برساند یا خیر ، اگرچه تب های بالا در طول سه ماهه اول می توانند مضر باشند. متخصصان بهداشت CDC از کارمندان بهداشت و درمان نیز میخواهند که در مواجهه با زنان باردار احتیاط کنند.

با اینکه هنوز اطلاعات چندانی در مورد چگونگی تأثیر COVID-19 بر زنان باردار وجود ندارد ، یک متخصص زنان و زایمان به سؤالات شما پاسخ می دهد.

دکتر Dr. Natalie Rochester، متخصص زنان و زایمان و مدیر پزشکی مرکز زایمان بیمارستان UCHealth Greeley است پاسخگوی سوالات زیر بوده است.

به عنوان یک زن باردار ، آیا باید نگران کروناویروس جدید یا COVID-19 باشم؟

اطلاعات CDC از کروناویروس بارداری محدود است. اما این پزشکان به بیماران خود توصیه می کند با  COVID-19  مشابه با سایر ویروس ها ، مانند آنفولانزای فصلی برخورد کنند و همان اقدامات احتیاطی را برای پیشگیری از ابتلا به آن انجام دهند.

این اقدامات احتیاطی شامل موارد زیر میباشند :

• دستان خود را مرتباً با آب و صابون بشویید. حداقل 20 ثانیه قبل از غذا ، بعد از عطسه و بعد از استفاده از سرویس بهداشتی دستان خود را بشویید.

• علاوه بر شستشوی دست ، از ضد عفونی کننده های الکلی استفاده کنید.

• مرتباً سطوح مانند پیشخوان ها و تلفن همراه خود را تمیز کنید.

• از مصرف مواد خوراکی جمعی اجتناب کرده و در بوفه هایی که بسیاری از افراد سطح یا ظروف را لمس می کنند ، مراقب باشید.

• اگر عطسه و سرفه کردید در صورت نداشتن دستمال با آستین جلوی آن را بگیرید و نه با دست و در هوا سرفه یا عطسه نکنید.

• از تماس با هر کس که علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا دارد خودداری کنید.

• اگر بیمار هستید در خانه بمانید.

• اگر بیمار هستید یا مشکل ایمنی دارید ، از بودن در مکان های شلوغ خودداری کنید.

آیا من به دلیل بارداری استعداد بیشتری برای ابتلا به کروناویروس دارم؟

کروناویروس جزء یک خانواده ویروسی است که می توانند باعث علائم تنفسی مشابه آنفولانزای فصلی و سرماخوردگی شوند. علائم آن از خفیف تا شدید متغیر است. COVID-19 ، به علت شیوع گونه جديد كروناويروس در سال 2019 به این بیماری نسبت داده شده است.

روچستر گفت : " بیشتر افرادی که به کروناویروس مبتلا میشوند ، علائم خفیفی دارند و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند".

کروناویروس جدید از فردی به فرد دیگر انتقال میابد. با توجه به CDC ، به نظر می رسد ویروس تحت شرایط زیر انتقال یابد :

• بین افرادی که با یکدیگر در تماس نزدیک هستند (حدود 183 سانتی متر).

• از طریق قطرات تنفسی که هنگام سرفه یا عطسه فرد آلوده تولید می شوند.

• وقتی قطرات در دهان یا بینی افراد نزدیک قرار می گیرند یا احتمالاً به ریه ها تنفس می شوند.

در دوران بارداری ، زنان تغییراتی را در بدن خود تجربه می کنند که ممکن است آنها را در معرض عفونت های تنفسی ویروسی قرار دهد و این ویروس ممکن است COVID-19 باشد.

همچنین زنان باردار باید با استفاده از همان اقدامات پیشگیرانه ای که همیشه برای سالم ماندن انجام می دهند ، مانند شستن دست ها و دوری از افراد بیمار ، به مدیریت بارداری خود ادامه دهند."

کارهای پزشکی که لازم است زنان در بارداری حتما انجام دهند، به شرح زیر است :

• اولین کاری که نیاز هست انجام دهید این است که به یک پزشک مراجعه کنید.

• آزمایش‌ها و داروهایی که پزشک تجویز می‌کند همگی برای سلامت شما ضروری هستند پس طبق دستورات پزشک عمل کنید.

• چکاپ‌هایی که پزشک برای شما تنظیم می‌کند از قبیل سونوگرافی و سایر موارد را سر وقت انجام دهید.

• معمولا آزمایش‌های غربالگری برای زنان باردار توصیه می‌شود چراکه انجام دادن آن سلامت جنین را تضمین می‌کند.

• در صورتی که دچار فشار خون بالا و یا دیابت بارداری هستید لازم است که حتما با پزشک این موضوع را در میان بگذارید و برای درمان اقدام نمایید.

• در صورت نیاز واکسن آنفولانزا را دریافت کنید.

دوران بارداری منحصر به فردترین دوره‌ای است که یک زن تجربه می‌کند. در این دوره تغییرات جسمانی و روانی زیادی برای زن پیش می‌آید و نیاز به پشتیبانی عاطفی و روانی بیشتری وجود خواهد داشت. در دوران بارداری مادر ارتباط بیشتری با جنین خود دارد، به طوری که از اواسط بارداری نوزادش را حس کرده و با او صحبت می‌کند. اهمیت دوران بارداری زمانی مشخص‌تر می‌شود که سلامت جنین و مادر تحت الشعاع قرار می‌گیرد.

ما در این مقاله تمام سعی خود را انجام دادیم تا درباره باید ها و نباید های دوران بارداری با شما صحبت کنیم.امیدواریم که از خواندن این مقاله لذت کافی را برده باشید و در این دوران طلایی زندگی به دردتان خورده باشد. در این روز های کرونایی خیلی بیشتر از قبل مراقب خود و آن موجود کوچولوی دوست داشتنی باشید.