چای سیاه نیز مانند هر خوراکی دیگری فواید و زیان‌هایی دارد. اما از آنجا که طبیعت آن، در درجه دوم گرم و خشک است، مدام‌نوشیدن آن زیان‌آور نیست؛ پس افرادی که از نوشیدن چای، دچار مشکل می‌شوند، دارای سوء مزاج، ضعف مزاج یا… هستند.

طبیعت چای، بنابر نظر حکیم عقیلی خراسانی، گرم و خشک در مرحله دوم است و اینکه برخی به‌جهت تسکین عطش و کاهش حرارت و التهاب داخلی بدن، آن را سرد دانسته‌اند، اصلاً درست نیست. سبب این آثار، به تلطیف اخلاط بلغمی غلیظ و پاکسازی اخلاط لزج از سطح دستگاه گوارش مربوط است.

چای سیاه موجب تعدیل مزاج و تقویت اندام‌های بدن می‌شود؛ حرارت غریزی و به‌تبع آن، ارواح و قوای بدن را تقویت می‌کند؛ و به‌خاطر قبض و عطریتی که دارد، موجب تقویت معده می‌شود، همچنین چای سیاه به‌علت حرارتی که دارد می‌تواند موجب افزایش قوای جنسی در افراد با مزاج سرد و تَر شود.

به‌خلاف آب، نوشیدن یک فنجان چای پس از غذاهای سنگین، به برطرف‌کردن آثار زیان‌بار غذاهای چرب کمک می‌کند و موجب احساس راحتی در معده می‌شود. همچنین چای به‌خاطر حرارت مزاجی خود، اخلاط لزج را از مسیرهایی که در آن تجمع یافته‌اند، پاک می‌کند و انسدادهای مجاری بدن را باز می‌نماید و همچنین تشنگی کاذب را برطرف می‌کند. نوشیدن چای، موجب افزایش ترشح عرق و ادرار است؛ پس به دفع مواد زائد کمک می‌کند.

از دیگر خواص چای سیاه می‌توان به تسکین برخی سردردها، تصفیه خون و بهبود رنگ چهره، پاکسازی معده و مغز، کاهش بوی بد دهان، کاهش اندوه و افزایش نشاط، رفع برخی از مشکلات ادراری، و کمک به بهبود خواب اشاره کرد.

• برگ چای، دارای کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، پیگمان‌های فلاونیک، بازهای پوریک، تئوفیلین، ویتامین، کلروفیل، تانن و کافئین است.
•  کافئین.
•  تئوفیلین: این ماده ساختاری همچون کافئین دارد که هم در چای سبز و هم سیاه موجود می‌باشد. آثاری مانند شل کردن عضلات نایژه‌های ریه، افزایش جریان خون کلیه‌ها، افزایش انقباض پذیری و کارایی عضلات قلب، افزایش ضربان قلب، کاهش فشار خون و آثار ضد التهابی دارد.
•  تانین: یک پلی فنول تلخ مزه است. که اثر آن در بدن آرام بخشی سیستم عصبی مرکزی است.
•  تیانین: در چای چند آمینواسید وجود دارد اما بیشترین میزان اسید آمینه چای را تیانین تشکیل می‌دهد. عمده طعم چای به خاطر وجود همین ماده است.
• کاتچین: این ماده بسیار مفید بوده و برای سلامتی بسیار سودمند است. کاتچین در چای سبز و سیاه وجود دارد اما میزان آن در چای سبز بیشتر است. این ماده ضد سرطان است، موجب کاهش کلسترول خون شده و یک آنتی‌بیوتیک و آنتی‌ویروس قوی است و همچنین از افزایش فشارخون و افزایش قند خون جلوگیری می‌کند.
•  ویتامین‌های E و Cو ویتامین‌های گروه B: ویتامین E یک آنتی‌اکسیدان قوی است که برای بدن بسیار مفید است. ویتامین C کاهش‌دهنده استرس بوده و علایم سرماخوردگی را کاهش می‌دهد. ویتامین‌های گروه B هم به متابولیسم کربوهیدرات‌ها کمک می‌کند.
•  فلوراید و فلووانوئید: فلوراید در استحکام دندان و فلووانوئید از ایجاد بوی بد دهان پیشگیری می‌کند.
•  همچنین چای حاوی فیبر، کربوهیدرات، لیپید و کاراتنوئید است.

چای سیاه برای کاهش فشار خون :

مصرف چای سیاه می تواند به کاهش فشار خون کمک کند. دانشمندان هلند، آلمان، بریتانیا، و ایتالیا آزمایشی انجام دادند که در آن یک گروه از مردم یک هفته چای سیاه نوشیدند و فشار آن ها بررسی شد. در پایان این آزمایش، تایید شد شرکت کنندگانی که چای سیاه مصرف می کنند فشار خون کمتری نسبت به گروه کنترل دارند.

چای سیاه برای جلوگیری از عفونت های پوستی :

پوست بزرگ ترین عضو بدن است و به طور مداوم کار می کند، اما این پوست ظریف به مراقبت مناسب نیاز دارد. بیشتر عفونت های پوستی به خاطر مهاجرت میکروبی است. کاتچین و فلاوئونید موجود در چای می تواند به جلوگیری از عفونت های پوستی کمک کند. بنابراین، اگر مکررا از عفونت های پوستی، جدا از مصرف دارو رنج می برید، ممکن است برای تسریع روند التیام ، چای سیاه بنوشید.

مبارزه با سرطان پوست با چای سیاه :

چای غنی از آنتی اکسیدان ها و موثر در انواع سرطان ها، است چای سیاه می تواند اثربخشی خود را در برابر سرطان پوست نشان دهد.

کاهش لک های پوستی با چای سیاه :

لک های پوستی می تواند اعتماد به نفس شما را بطور جدی کاهش دهد. بهتر است از گیاهان برای درمان لک ها به جای استفاده از مواد شیمیایی سخت و داروهای قوی استفاده کنید. دانشمندان دریافته اند که چای سیاه ، تاثیر سفید کننده ای بر روی گراز آزمایشگاهی دارد. علاوه بر این ، چای سیاه خواص آنتی اکسیدانی دارد که می تواند به از بین بردن سموم که باعث لکه ها می شوند کمک کند. می توانید یک فنجان چای سیاه را بنوشید یا با پنبه تمیز روی لکه ها بزنید تا نتایج مورد نظر را در عرض چند هفته ببینید.

چای سیاه برای درخشندگی مو :

چای سیاه مثل رنگ طبیعی عمل می کند :

بله، چای نوشیدنی مفیدی برای تصفیه خون از طریق ازدیاد ترشحات کلیوی است، به هضم غذا کمک می‌کند، سبب نشاط، بیداری و مانع خواب آلودگی می‌شود.

چای خواص درمانی زیادی دارد که برخی از آنها را نام می‌بریم:
 

•  پیشگیری، تسکین علایم و تسریع بهبود سرماخوردگی و آنفولانزا

•  ضد عفونی کننده و پیشگیری از بوی بد دهان

•  پیشگیری و کاهش اثرهای دیابت نوع دوم

•  کاهش علایم مواد حساسیت زا

•  کاهش علایم عارضه پارکینسون

•  بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن و کند کردن گسترش عفونت ویروس اچ.آی.وی در بدن

•  حفظ تعادل آب و الکترولیت‌های بدن

•  رفع خستگی و استرس

•  پیشگیری و التیام درد بیماری آرتروز

•  پیشگیری از پوکی استخوان

•  کند کننده روند پیری

• جلوگیری از لخته شدن خون و رسوب چربی در رگ‌های خونی

•  افزایش متابولیسم و کمک به کاهش وزن

•  افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن

•  آثار ضد التهابی

•  تصفیه خون و کنترل فشار خون و کلسترول

•  بهبود عملکرد مغز و افزایش هوشیاری

1. ترمیم بریدگی ها:

چای سیاه حاوی ترکیبی به نام تانین است که جلوی خونریزی زخم ھای و بریدگی ھای باز رو می‌گیرد.

2. از بین بردن بوی بد پا:

استفاده از چای سیاه، یکی از موثرترین راھکارھا برای از بین بردن بوی بد پاست. اسید تانیک موجود در چای سیاه غلیظ، باکتری ھا رو از بین برده و منافذ را مسدود می‌کند و در نتیجه، پا کمتر عرق می‌کند.

3. تقویت سلامتی لثه ھا:

چای سیاه حاوی اسید تانیک است که ورم بافت ھا را کاھش داده و جلوی خونریزی را می‌گیرد.

4. تقویت سیستم ایمنی بدن:

دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که قدرت آنتی اکسیدانی چای سیاه و چای سبز که به مدت 5 دقیقه دم کشیده باشند، از پرآوازه‌ترین میوه ھا و سبزیجات ھم بیشتر است.

5. مبارزه با حساسیت:

چه به محرک ھا در فصل بھار و چه محرک ھای پاییزی حساسیت داشته باشید، می‌توانید از چای سیاه، به دلیل اینکه سرشار از فلاونوئیدھا است، کمک بگیرید.

روش دم کردن چای در عطر، طعم و رنگ چای موثر است. طریقه دم کردن چای به روش چینی به این صورت است که آب را در سماور می‌جوشانند به ازای هر فنجان چای، یک قاشق چای خوری چای خشک را در قوری ریخته و کمی‌آب جوش روی آن می‌ریزند. مدت دو دقیقه در کناری گذاشته و پس از دو دقیقه آب آن را خالی می‌کنند. سپس قوری را از آب جوش پر کرده سه تا پنج دقیقه روی سماور می‌گذارند تا دم بکشد، با این کار چای مقدار زیادی از عناصر مضر خود را از دست می‌ دهد.

چگونگی دم کردن چای سیاه: آب را به درجه جوش رسانده (100 درجه سانتی گراد) سپس روی چای می‌ریزیم. زمان دم کشیدن نباید کمتر از 30 ثانیه و طولانی تر از پنج دقیقه شود. زیرا پس از آن تانین چای به تدریج آزاد شده و اثر محرک کافئین را خنثی و طعم چای را نیز تلخ می‌ کند.

مصرف زیاد چای سیاه برای افرادی که بیش از ۳-۵ فنجان در روز می‌ نوشند، ممکن است عوارض جانبی زیادی داشته باشد که شامل موارد زیر است:
 

•  مصرف بیش از حد کافئین
•  تکرر ادرار
•  کمبود آهن
• بواسیر
•  اسیدیته، استفراغ، ضربان قلب نامنظم و سوزش قلب
•  بی خوابی، مشکلات خواب و بی قراری
•  عصبی بودن، اضطراب، لرزش و تسریع روند تنفس

عوارض جانبی دیگر شامل :
 

•  سردرد : اگر به چای معتاد باشید، عدم نوشیدن آن حتی یک بار در روز ممکن است باعث سرگیجه، احساس صدای زنگ در گوش و سردرد شود.

•  گلوکوم : کافئین موجود در چای سیاه باعث افزایش فشار داخل چشم می‌شود که ممکن است باعث ایجاد گلوکوم شود.

•  سقط جنین : به خانم‌های باردار توصیه می‌شود قبل از افزودن چای سیاه به رژیم غذایی خود با پزشک مشورت کنند، زیرا این امر می‌تواند باعث سقط جنین یا سندرم مرگ ناگهانی نوزاد شود.

• دارو : اگر دارو یا مکمل‌هایی مانند کلسیم و منیزیم مصرف می‌کنید از نوشیدن چای سیاه خودداری کنید.

باید دانست مانند هر گیاه دیگری، چای نیز اگر به‌جا و درست استفاده نشود، می‌تواند موجب بروز عوارضی شود که از جمله احساس ترشی در دهان، سردرد، دامن‌زدن به گرمی و خشکی بدن در برخی افراد، بی‌خوابی و… را می‌توان ذکر کرد.

احمدرضا درستی مطلق، متخصص تغذیه، درباره مضرات چای سیاه چنین می گوید: « از دید علمی چای چند مزیت دارد و یکی از مزیت‌های آن این است که یک لیوان چای، فلوئور مورد نیاز یک فرد را در طول روز تأمین می‌کند و مصرف ۳ لیوان چای در روز مانعی ندارد.

اگر بیش از ۵ لیوان چای سیاه در روز مصرف شود، به بدن ضرر می‌رساند و موجب افزایش فلوئور بدن و بروز فلوئوریست در بدن و بروز نقاط قهوه‌ای رنگ بر روی دندان می‌شود، دندان‌ها را از بین می‌برد و استخوان را نیز پوک می‌کند.

چای را باید با فاصله نیم ساعت بعد از غذا مصرف کرد به دلیل اینکه از جذب آهن در بدن پیشگیری می‌کند؛ به همین دلیل توصیه می‌شود که چای را همراه با غذا مصرف نشود.

چای سرشار از آنتی اکسیدان است و زمانی که حرارت می‌بیند و دم می‌کشد، تغییراتی را از خود نشان می‌دهد. مواد آنتی اکسیدانی موجود در چای بر اثر حرارت طولانی مدت از بین می‌روند و ارزش غذایی خود را از دست می‌دهد. بهتر است که چای را بعد از غذا و با فاصله ۲ ساعت مصرف کرد به دلیل اینکه مصرف چای بعد از غذا، تمام آهن غذا را از بین می‌برد و مانع جذب آن در بدن می‌شود.»

محمد صالحی سورمقی استاد فارماکولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز می‌گوید: « افراد روزانه به یک‌هزار و ۵۰۰ میلی گرم کافئین نیاز دارند که این مقدار ضرری برای بدن ایجاد نمی‌کند ولی متخصصان توصیه می‌کنند که افراد روزانه یک‌هزار میلی گرم کافئین مصرف کنند؛ به طور معمول یک لیوان نوشابه کولا ۷۰ میلی گرم کافئین دارد و یک لیوان چای ۱۰۰ میلی گرم کافئین دارد که مصرف روزانه ۱۰ لیوان چای مشکلی ایجاد نمی‌کند.

زنان حامله در دوران بارداری خود به ۳۵۰ میلی گرم کافئین احتیاج دارند و به دلیل اینکه کافئین موجب تحریک می‌شود، زنان باردار می‌توانند روزانه ۳ لیوان چای مصرف کنند.

به دلیل اینکه مردم تمام دنیا از این نوشیدنی استفاده می‌کنند، تحقیقات فراوانی در این خصوص صورت گرفته و در هیچ مقاله معتبری سرطان‌زایی و مضرات چای مطرح نشده است.»