خرما یا رطب، میوه‌ ای بسیار قدیمی است که در مناطق گرمسیری پرورش می‌ یابد. مردم کشورهای اروپایی و آمریکایی معمولا زیاد از این میوه استفاده نمی‌ کنند، اما در خاورمیانه، خرما ماده‌ ی غذایی رایج و محبوبی است. خاستگاه اصلی این میوه، کشور هندوستان است و به‌گفته‌ ی باستان‌ شناسان، قدمتی پنج‌هزارساله دارد. خواص خرما متعدد است و به همین علت، خوراکی مقوی برای وقت افطار یا پس از وضع حمل خانم‌ هاست.

درخت خرما (نخل) در همه جا می‌روید، یعنی در تمامی نواحی به روش کاشت هسته یا پاجوش می‌توان آن را کاشت تا از سرسبزی و سایه‌اش استفاده کرد، اما فقط در مناطق گرمسیر محصول می‌‌دهد. ارتفاع یک نخل حداقل 10 و حداکثر  20 متر است.

اگر در مناطق گرمسیر نخل از طریق هسته‌ کاشته شود، 10 سال بعد محصول می‌‌‌دهد و اگر از طریق پاجوش کاشته شود، 5 سال بعد از کاشت، محصول می‌‌‌ دهد و در ضمن در هر نخل، به طور متوسط 40 کیلوگرم محصول وجود دارد.

فصل کاشت هسته خرما آخرهای زمستان و اوایل بهار و کاشت پاجوش هم اوایل بهار است. در مناطق گرمسیری در برابر هر 25 نهال ماده نخل، یک نهال نر نخل می‌‌ کارند چون نخل نر محصول نمی‌ دهد و کارکردش فقط بارور کردن نخل ماده است.

در مطلب زیر، شما را با خواص خرما آشنا می‌ کنیم.

خوب است بدانید به طور میانگین هر 100 گرم خرما شامل مواد غذایی زیر می‌ شود:

•  277 کالری
•  75 گرم کربوهیدرات
• 7 گرم فیبر
•  2 گرم پروتئین
• 20 درصد پتاسیم
•  14 درصد منیزیم
•  15 درصد مس
• 5 درصد  آهن
•  12 درصد ویتامین ب 6

مقادیری که به درصد آمده‌اند، شامل میزان تامین مواد مورد نیاز بدن در طول یک روز توسط 100 گرم خرما را توضیح می‌ دهد. همچنین یکی از کلیدی ترین عناصر خرما آنتی اکسیدان‌ ها آن است.

مجول : ریشه آن در مروکو است، آنها بزرگ و خوشمزه هستند و یک عطر و طعم تافی مانند دارند.

بارهی : همچنین به نام خرمای زرد نیز نامیده می شود، این تنوع بومی مربوط به عراق است آنها نرم و دارای گوشت ضخیم تری هستند.

دایری : این خرما دراز، باریک و سیاه هستند.

هالاوی : اینها فوق العاده شیرین و کوچک هستند.

دگلت نور : یکی از بهترین گونه های تونس و الجزایر می باشد. نیمه خشک و نه خیلی شیرین، این خرماها معمولا در آشپزی استفاده می شود.

هایانی : در مصر، این خرماها نرم و قرمز به سیاه و قرمز هستند.

میگراف: محبوب در جنوب یمن، اینها خرماهایی بزرگ و طلایی هستند.

ایتیما : اینها بومی الجزایر هستند، و بسیار شیرین می باشند و بزرگ و مستطیل اند.

از همه اینها، مجول به عنوان خوشمزه ترین و مغذی ترین نوع خرما است.اینها شایع ترین نوع خرما سیاه هستند و غنی از آنتی اکسیدان ها و فیبر هستند و غنی از پتاسیم نیز می باشند.انواع متعددی از این میوه وجود دارد، که محبوب ترینش مدیجول است.

۱- با خوردن خرما سلامت استخوان‌ها تضمین خواهد شد

بر اساس اظهارات پروفسور جولی رابینسون، استاد دانشگاه ایالتی داکوتای شمالی، خرما حاوی مقدار زیادی بورون است که در سلامت هر چه بیشتر استخوان‌ها نقش مهمی ایفا می‌کند. تحقیقات علمی دیگری نیز ثابت کرده‌اند که خرما حاوی مقدار زیادی مواد معدنی همچون فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیوم است که اغلب در میوه‌های خشک یافت می‌شوند. همه این مواد معدنی و ویتامین‌ها برای مبارزه با انواع بیماری‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان بسیار مفید هستند

۲- خرما سیستم گوارش بدن را بهبود می‌ بخشد

خرما حاوی فیبر بسیار بالایی است. سیستم گوارش بدن برای انجام فعالیت‌های خود به بهترین نحو به فیبر بالا نیاز دارد. فیبری که به واسطه مصرف روزانه خرما وارد بدن می‌شود، از یبوست پیگشیری کرده و فعالیت‌های روده را افزایش می‌دهد. بر اساس تحقیق علمی منتشر شده در مجله تغذیه بریتانیا، ثابت شده افرادی که روزانه و به صورت منظم خرما مصرف می‌کنند، نسبت به مردم معمولی سیستم هضم و گوارش بسیار بهتری دارند.

۳- خرما از افسردگی پیشگیری می‌کند و باعث از بین رفتن استرس می‌ شود

انواع مختلف خرما حاوی ویتامین B۶ است. این ویتامین به بدن کمک می‌کند سروتونین و نوراپى‌نفرین بیشتری تولید کند که سبب بهبود عملکرد مغز می‌شوند. سروتونین به تنظیم و متعادل شدن حالت‌های روحی کمک می‌کند و نوراپى‌نفرین (نورآدرنالین) نیز به مبارزه با استرس می‌پردازد. در نتیجه‌ی همین آزمایش ثابت شده که کمبود ویتامین B۶ منجر به افسردگی می‌شود. به این معنی که با مصرف مواد غذایی حاوی این ویتامین می‌توان از سلامت فیزیکی و روحی بیشتری برخوردار بود.

۴- خوردن خرما باعث افزایش انرژی بدن می‌ شود

در بالا هم اشاره کردیم که خرما حاوی فیبر، پتاسیم، منیزیوم، انواع ویتامین‌ها و آنتی‌اکسیدان‌هاست. به همین خاطر یکی از بهترین میان‌وعده‌ها برای تقویت بدن بشمار می‌رود. فروکتوز و گلوکز خرما انرژی زیادی در بدن تولید می‌کند که برای مدت طولانی‌تری هم دوام دارد.

۵- خرما از بیماری‌ها و مشکلاتی قلبی پیشگیری می‌ کند

برخی آزمایشات علمی ثابت کرده‌اند مصرف روزانه خرما از میزان تری‌گلیسیرید خون می‌کاهد و باعث کاهش میزان استرس نیز می‌شود که هر دو آن‌ها از عوامل اصلی بیماری‌های قلبی و سکته هستند. از آنجا که خرما پتاسیم زیادی دارد، میزان قند خون را کاهش می‌دهد و در نتیجه خطر سکته قلبی را به حداقل خواهد رساند.

خرما برای پوست مفید است :

خرما حاوی ویتامین های C و D است که بر روی الاستیک پوست کار می کنند این میوه همچنین می توانند به مبارزه با مسائل پوستی کمک کنند - شما می توانید خرما را در رژیم غذایی خود قرار دهید و نتایج را در طولانی مدت مشاهده کنید.

خرما همچنین با مزایای ضد پیری همراه است، آنها از تجمع ملانین در بدن شما جلوگیری می کنند و در غیر اینصورت اثرات نامطلوبی دارند. ما می دانیم که هورمون ها نقش مهمی در پیری و ظاهر پوست دارند ؛ عصاره هسته نخل خرما دارای فیتوهورمون هایی است که اثرات ضد پیری قابل توجهی دارند. عصاره می تواند با چروک ها نیز مبارزه کنند.

 خواص خرما برای جلوگیری از زیرش مو :

خرما غنی از آهن است که باعث افزایش گردش خون به پوست و افزایش رشد مو می شود ؛ این اتفاق با اکسیژن رسانی کامل به تمام بدن اتفاق می افتد که پوست سرتان نیز شامل می شود. در نهایت مانع از ریزش مو و تحریک رشد مو جدید می شود. 

خواص خرما برای جلوگیری از التهاب :

نخل های خرما حاوی اجزایی هستند که با التهاب مبارزه می کنند خرما همچنین شامل مقادیر خوبی از منیزیم است ماده معدنی که برای عملکرد ایمنی مهم است. اگر رژیم غذاییتان منیزیم کمی داشته باشد، سیستم ایمنی بدن شما برای جلوگیری از التهاب به اندازه کافی قوی نخواهد بود.

از زمان های قدیم از خرما برای کاهش فشار خون و دیابت استفاده شده است در هند به عنوان ضدسرفه، خلط آور، آرام بخش، ملین و تحریک کننده مجاری ادراری و افزایش میزان ادرار کاربرد داشته است.

مصریان باستان برای تقویت قوای جنسی و افزایش میزان باروری از خرما استفاده می کردند در طب سنتی امروزه هم از مخلوط خرمای خشک به همراه مغز بادام، دانه به، پسته و شکر به عنوان ماده ای مقوی برای خانم های باردار و مادران شیرده استفاده می گردد.

مصرف خرما برای جلوگیری از سفید شدن زودرس مو، چین و چروک در پوست و ایجاد پوستی زیبا موثر است دانه خرما هم از ایجاد چروک در پوست خانم ها جلوگیری می کند.

مصرف خرمای پخته به همراه فلفل سیاه و هل برای درمان سردرد، کمر درد، سرفه خشک، بی حالی، تب ملایم و بی اشتهایی توصیه شده است خوردن خرما به همراه صبحانه برای جلوگیری از سرماخوردگی و کاهش آسم بکار می رفت.

مصرف مداوم آن برای کاهش میزان سرفه، میزان روماتیسم، مشکلات دستگاه ادراری، دستگاه گوارش و به خصوص التهابات معده، دستگاه تنفس و ناتوانی جنسی کاربرد دارد.

بطور کلی خرما ماده ای مغذی، آرام بخش، خلط آور، ملین، تقویت کننده قوای جنسی بوده که برای درمان بیماری های تنفسی، سرفه، آسم، دردهای قفسه سینه، تب، فشار خون بالا، و خستگی موثر است.

•  تست نان و خرما : کافی است دو قطعه نان تست، ترجیحا نان جو یا سایر نان‌ های سبوس دار مثل نان تمام غله تهیه کنید و لابه‌لایش چندین عدد خرما بسته به ذائقه‌ تان قرار دهید. نکته مهم برای تامین سلامت ساندویچ تست شما این است که نان سلامتی را تهیه کنید. به غیر از نان لواش و تافتون، می‌ توانید ساندویچ خرمایتان را با مقدار کمی پنیر و گردو همراه کنید و لای نان فانتزی بگذارید یا حتی با نان باگت نوش جان کنید.
•  چای کم رنگ با خرما : ترجیحا به جای چای از دمنوش استفاده کنید؛ اما اگر نمی‌ توانید چای را کنار بگذارید، یک فنجان چای کم رنگ را با خرما همراه کنید.
• به غذایتان اضافه کنید : رشته پلو، عدس پلو و سبزی پلو و ماهی اگر همراه با خرما شوند، هم خوش طعم‌ تر خواهند شد و هم سردی‌شان به خاطر طبع گرم خرما کاهش پیدا می‌ کند.

خیلی‌ ها فکر می‌ کنند رطب همان خرماست ولی این دو با هم تفاوت دارند. خداوند درخت نخل را این‌ گونه آفریده که ابتدا شکوفه‌ های نخل ماده تبدیل به میوه‌ای سبز و سفت و هسته‌دار می‌ شود که به آن (چاقالی) می‌ گویند.

در مرحله بعد چاقالی‌ ها ممکن است زرد یا قرمز شود که به آن (خرما خارک) می‌ گویند، آفتاب داغ مناطق گرمسیری پس از مدتی خارک را تیره رنگ و آبدار می‌ کند که به آن رطب می‌ گویند.

بعضی از انواع نخل‌ ها میوه‌ شان وقتی رطب هستند چیده و استفاده می‌ شود؛ مثل رطب مضافتی و کبکاب (زرد طلایی) و بعضی دیگر باید بعد از مرحله رطب، 20 روز در گرمای خرماپزان مناطق گرمسیر بر سر نخل بماند تا نیمه خشک شود که به آن خرما می‌گویند، مثل خرمای نیمه خشک زاهدی و پیارم. البته بعضی از انواع خرماهای نیمه خشک را کاملا خشک کرده و به بازار می‌ فرستند.

خرماها معمولا بسته بندی شده به فروش می رسند، در جعبه های باریک و یا به بلوک های فشرده اگر تازه خریداری می کنید، به گوشت خرما، رطوبت و نرمی و پوست براقش نگاه کنید.

خرماهای تازه می تواند کمی چین و چروک دار باشند، اما آنها نباید لمسی سخت و یا به همراه کریستال شکر در پوست خود داشته باشند.خرماهای تازه و خشک ظاهر مشابهی دارند، به جز اینکه خرماهای خشک شده کمی هم چروک هستند ؛ آنها باید چاق و براق باشند و حتی رنگی داشته باشند.

• خرماهای تازه، زمانی که در یک ظرف خلا هوا در یخچال نگهداری می شود، می تواند تا 6 ماه ذخیره شود. خرما خشک شده، عمر طولانی تری دارد، می تواند مثلا یک سال ذخیره شود. انجماد خرماها طول عمر این میوه را افزایش می دهد.

• خرمای خشک به یخچال احتیاح ندارد.

• بیشتر رطب‌ها و بعضی از خرماها باید حتما در دمای صفر درجه نگهداری شود ـ یعنی در یخچال ـ اما بعضی رطب‌ها و خرماها احتیاج به نگهداری در یخچال ندارند.

• اگر می‌خواهید خرمایی را بیرون از یخچال نگه دارید، بهتر است خرمای خشک خریداری کنید که می‌شود آن را تا مدت بسیار طولانی، در هوای آزاد خانه نگه داشت.

• اگر به خرما (نیمه خشک) علاقه ندارید و رطب را بیشتر می‌پسندید، باید بدانید که رطب دشتستان (کبکاب) اگرچه ظاهرش چندان زیبا و شکیل نیست و له شده (چه به صورت باز و چه به صورت بسته‌بندی) به نظر می‌آید ولی اولا ارزش غذایی بالایی دارد و ثانیا بدون نگهداری در یخچال می‌توان تا مدتی آنها را سالم نگه داشت.

• بعضی از انواع خرما و رطب‌ها در هوای خنک و با رطوبت بالا شکرک می‌زند. مصرف خرمای شکرک‌زده هیچ ضرری ندارد. اما اگر دوست ندارید که خرمایتان شکرک بزند، در زمستان آن را داخل یخچال قرار ندهید.

• بعضی از افراد رطب را بدون شست‌وشو مصرف می‌کنند اما بهتر است رطب شسته شده، سپس مصرف شود.

• خرماهای خشک معمولا در کارخانه شسته شده و به روش‌های نوین ضدعفونی هم شده‌اند، برای همین خرمای خشک را نشویید.

• اگر خرما یا رطبی که خریده‌اید، مدتی است در یخچال مانده و می‌‌ترسید که ترش شود، پیش‌دستی کنید و هسته‌هایشان را بگیرید، اگر پوست کلفتی دارد آن را بگیرید و با آن انواع شیرینی‌های خرمایی مثل حلوای خرما و  رنگینک درست کنید (به کتاب آشپزی نگاهی بیندازید).

• خرمای نیمه‌خشک یا خشکتان را در ظرف پلاستیکی یا نایلون نگه ندارید. چون ماندگاری‌شان کوتاه می‌شود.

• خرما را بعد از شستن برای مدت طولانی نگه ندارید، چون ترش خواهد شد.

• بهتر است خرما را به اندازه مصرف و با ریختن مقداری آب داغ روی آن شست.

آیا تاکنون فکر کرده اید که خوردن خرما می تواند چه تغییراتی در بدن شما ایجاد کند؟ احتمالا نه. اکثر مردم تمایلی به فکر کردن در خصوص خواص مواد غذایی و تغییراتی که آن ها در بدن شان ایجاد می کنند ندارند. اما خواص این میوه کوچک بسیار شگفت انگیز است.

ما در این مقاله تمام تلاش خود را انجام دادیم تا خواص بی نظیر خرما را برای شما بیان کنیم امیدواریم که این مطالب برای شما مفید بوده باشد.